Η τηλεοπτική Βία ως πηγή επιθετικότητας του παιδιού
Η τηλεόραση αποτελεί πλέον «μέλος» της οικογένειας. Συνήθως το παιδί παρακολουθεί την τηλεόραση μαζί με τους γονείς του ή όταν αυτοί είναι απασχολημένοι, με άλλες δραστηριότητες, βλέπει μόνο του. Αυτή η οικειότητα της οικογένειας με την τηλεόραση, αυξάνει τη συναισθηματική σχέση του παιδιού με αυτά που δείχνει η μικρή οθόνη Οι εικόνες, τα χρώματα και οι ήχοι προσελκύουν την προσοχή του παιδιού. Η κίνηση από μόνη της είναι σαγηνευτική.
Η επίδραση της τηλεόρασης εξαρτάται από τον τρόπο που το παιδί τη χρησιμοποιεί και ειδικότερα από τον τρόπο που το κάθε παιδί αντιλαμβάνεται τις σκηνές βίας. Η συχνότητα εμφάνισης της βίας και ο τρόπος με τον οποίο
παρουσιάζεται, παίζουν σημαντικό ρόλο. Οι
επιπτώσεις μίας σκηνής βίας ποικίλουν ανάλογα με το αν παρουσιάζεται σε κοντινό
ή μακρινό πλάνο και σε αργή ή γρήγορη κίνηση. Παράλληλα η μεγάλη διάρκεια μίας
σκηνής ακόμη και αν δεν είναι βίαιη γίνεται πηγή άγχους.
Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας παρακολουθεί περίπου 4000 πράξεις βίας το χρόνο στην τηλεόραση(Κασσιωτάκης). Μία ματιά στα προγράμματα της τηλεόρασης θα εξαλείψει οποιεσδήποτε αμφιβολίες για τον υπερβολικό αυτό αριθμό.
Η επίδραση της τηλεοπτικής βίας……..
Όσον αφορά τις συνέπειες της τηλεοπτικής βίας στα παιδιά, έχουν διαμορφωθεί τέσσερις βασικές θέσεις. Η πρώτη θέση είναι η θεωρία της εκμάθησης, που υποστηρίζει ότι η επιθετικότητα είναι μία συμπεριφορά που μαθαίνεται(Bandura & Walters). Το παιδί έχει πολύ μεγάλη ικανότητα να μιμείται τη συμπεριφορά των προτύπων του περιβάλλοντός του. Ως φυσική απόρροια λοιπόν, αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης της επιθετικής συμπεριφοράς σε ένα παιδί που παρακολουθεί βίαιη συμπεριφορά στην τηλεόραση, ενώ παράλληλα μαθαίνει νέους τρόπους εκδήλωσης της επιθετικότητας του αυτής.
Μια άλλη θέση είναι η θεωρία της ενίσχυσης (Klapper). Η θέση αυτή πρεσβεύει την άποψη ότι η τηλεόραση δεν αυξάνει ούτε μειώνει τις πιθανότητες της επιθετικότητας του κοινού, αλλά ενισχύει τα ήδη κατεστημένα πρότυπα του τηλεθεατή που αναφέρονται στη βίαιη συμπεριφορά. Με λίγα λόγια ο Klapper θεωρεί ότι προσωπικές συμπεριφορές που στηρίζονται στη βία, τις ενισχύουν όπως και όσοι διαθέτουν στάσεις και κανόνες ενάντια στη βία.
Τέλος ακολουθεί η θεωρία των επιθετικών επακολούθων. Σύμφωνα με τoν Berkowitz όσο περισσότερη βία παρακολουθεί ο τηλεθεατής τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά, οι οποίες αυξάνονται κατά το μέτρο που συνταιριάζουν οι τηλεοπτικές συνθήκες με την εικόνα της καθημερινής ζωής του ατόμου.
Από την άλλη πλευρά όμως ο αντίποδας όλων αυτών των θεωριών, με τη θεωρία της κάθαρσης που υποστηρίζει ότι διαμέσου το μηχανισμού προβολής και της ταύτισης με τον επιθετικό ήρωα, εκτονώνεται η παιδική επιθετικότητα (Freshbach). Το παιδί ταυτίζεται με τον επιθετικό ήρωα και ζει μαζί του τις βίαιες πράξεις που το ίδιο δεν θα τολμούσε να κάνει. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί, απαλλάσσεται από τις επιθετικές ορμές.
Συμπερασματικά
Η συχνή παρακολούθηση της τηλεοπτικής βίας οδηγεί σε ένα είδος συμβιβασμού με τη βία. Οι Dradman και Thomas θεωρούν πως η συχνή παρακολούθηση κάνει τα παιδιά πιο ανεκτικά στην επιθετικότητα των άλλων παιδιών, λιγότερο συναισθηματικά και λιγότερο αρνητικά απέναντι στη βία. Από την άλλη πλευρά όμως, δεν είναι τόσο η βία που έχει αρνητικά αποτελέσματα, όσο η μορφή εκείνης της βίας που συνδέεται με την παντελή απουσία σεβασμού για την ανθρώπινη ζωή.
Θεοκτίστη Παπαζώη
Σχόλια